Profesor Antoni Gębala – Patron DSK w Lublinie

Profesor Antoni Gębala urodził się w dniu 19 marca 1919 roku w Wilkowicach koło Bielska-Białej. W roku 1937 rozpoczął studia medyczne w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, zarabiając na utrzymanie jako korepetytor a niekiedy - pracownik fizyczny. W pierwszych latach okupacji ukrywał się w Zborowie w województwie kieleckim, pracując jako nauczyciel w tajnej wiejskiej szkole. Przerwane przez wojnę studia kontynuował konspiracyjnie we Lwowie w latach 1942-1944. Po wyzwoleniu kraju został przyjęty na V rok Wydziału Lekarskiego U.J. i we wrześniu 1945 r. otrzymał dyplom lekarza. Z Krakowem związał pierwsze lata swej pracy naukowej i lekarskiej, będąc początkowo asystentem w Zakładzie Fizjologii, następnie - w Zakładzie Farmakologii, a wreszcie - od 1947 r. kiedy to uzyskał stopień doktora medycyny - asystentem i adiunktem Kliniki Pediatrycznej, kierowanej przez Profesora Władysława Bujaka. Trudną pracę naukowo-dydaktyczną łączył z odpowiedzialnością lekarza szkolnego i kierownika "Przychodni dla Dzieci Ulicy". W okresie swojej aktywnej i owocnej pracy w Krakowie dwukrotnie przebywał na zagranicznych stypendiach WHO w Szwajcarii, Austrii, we Włoszech, Francji i Kanadzie.

Poznawał medycynę wieku rozwojowego na wszystkich jej szczeblach i stale doskonalił swą wiedzę i umiejętności, systematycznie pomnażając bardzo wartościowy dorobek naukowy. Habilitował się w roku 1954. Był współtwórcą i kierownikiem powstającej w latach 1960-61 II Kliniki Pediatrycznej.

Jesienią 1961 roku, po 16 krakowskich latach, przybył do Lublina i pozostał tutaj do końca swych dni. Jako Kierownik II Kliniki Pediatrycznej, a od 1972 r. - także Dyrektor Instytutu Pediatrii, walczył odważnie i niestrudzenie o dobro dzieci Lublina i Lubelszczyzny, o dobro medycyny i nauki, o właściwe i wszechstronne kształcenie młodzieży akademickiej i lekarzy. Był aktywnym członkiem Polskiej Akademii Nauk i licznych Towarzystw Naukowych oraz komitetów redakcyjnych, a w naszej Uczelni uczestniczył w pracy wielu komisji rektorskich, senackich i wydziałowych. Wynikiem wysokiej oceny jego osiągnięć naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych było przyznanie Mu w roku 1965 tytułu profesora nadzwyczajnego, a w roku 1972 - profesora zwyczajnego.

W ogromnie trudnych warunkach lokalowych, panujących w Szpitalu Dziecięcym przy ulicy Staszica 11, praca nie była łatwa. Profesor Gębala potrafił stworzyć w nim atmosferę nowoczesności. Dzięki Jego codziennej i wciąż rosnącej inicjatywie i konsekwencji postępowania powstawały coraz to nowe zakłady i pracownie, wprowadzono i doskonalono metody badawcze. Z dnia na dzień rosły wymagania i rozwijała się współpraca z innymi klinikami i ośrodkami naukowymi - także zagranicznymi.

Profesor wymagał bardzo wiele i bardzo wiele osiągnął. Opublikował 164 prace naukowe i był autorem licznych rozdziałów w podręcznikach i monografiach. Uczestniczył w 50 zjazdach naukowych, wygłaszając ponad 100 referatów. Naukowej aktywności domagał się skutecznie od współpracowników, którzy pod Jego kierunkiem zrealizowali ponad 1000 prac i doniesień prezentowanych na łamach polskich i zagranicznych czasopism i w czasie licznych kongresów, zjazdów i sympozjów. Promował 40 doktorów medycyny, 11 jego współpracowników otrzymało tytuł profesora, a ponad 100 kształcących się pod Jego okiem lekarzy - pełną specjalizację pediatryczną.

Dewiza życia i pracy Profesora była niewątpliwie maksyma Pliniusza - "Nulla dies sine linea" - nie uznawał dnia, w którym nie dokonano czegoś nowego i wartościowego. Wypoczywał najchętniej w górach. Nieczęste, wolne od pracy chwile poświęcał malarstwu, teatrowi i literaturze. Był człowiekiem głęboko wierzącym i nieobce Mu były zagadnienia filozofii religii. Będąc czułym i troskliwym opiekunem własnej rodziny, rozumiał rodzinne potrzeby dziecka i w czasie swych działań lekarskich nie zaniedbywał ich nigdy.

Od początku swej bytności w Lublinie marzył o rozwoju lubelskiej pediatrii w szeroko pojętym sensie naukowym i praktycznym. Stary i niszczejący, choć opromieniony piękną tradycją, gmach szpitala, w którym mieścił się Instytut Pediatrii, rozwoju takiego zapewnić nie mógł. Postanowił zatem profesor wybudować nowoczesny na miarę czasu i potrzeb nowy Instytut i zaczął z właściwą sobie energią i uporem potrzebne ku temu starania. Przez dwa lata wędrował stromymi i wyboistymi drogami, podnosił stawiane na nich szlabany, omijał przeszkody i wreszcie wywalczył (bo była to walka!) decyzję o budowie wymarzonego budynku. Zdążył zobaczyć rosnące mury, ale nie było Mu danym objąć zasłużonego stanowiska Dyrektora. Malały siły, zanikało zdrowie, a On do ostatniego dnia swej czynnej zawodowej pracy doglądał, kontrolował i nadzorował postępy wznoszenia gmachu marzeń, nie zapominając o sprawach współpracowników i studentów.

Odszedł na emeryturę w dniu 30 września 1989 r., ale nadal śledził, choć z oddali, losy efektu swojej wieloletniej walki, nazwanego Dziecięcym Szpitalem Klinicznym. Do ostatnich dni interesował się, bez względu na stan pogarszającego się zdrowia, wszystkim, co szpitala i jego ludzi dotyczyło.

Profesora Antoniego Gębalę honorowano orderami i medalami. Były to odznaczeni państwowe i resortowe, były to również odznaki "Zasłużonego dla Lublina" i "Zasłużonego dla Lubelszczyzny". Podziękowali Mu najmłodsi, ofiarowując jakże cenna odznakę "Przyjaciela Dziecka".

Profesor w dniu 1 maja 1994 roku spoczął na cmentarzu parafialnym przy Kościele św. Agnieszki na Kalinowszczyźnie.

Teraz, po siedmiu już latach, mijających od śmierci Profesora Antoniego Gębali, Dziecięcy Szpital Kliniczny w Lublinie otrzymuje Jego imię. Znakomity lekarz, uczony i nauczyciel, przyjaciel dzieci zasłużył na to całym swym pracowitym, bogatym życiem. Nadchodzi czas, by Szpital na Jego imię zasłużył i nosił je z godnością i szacunkiem należnym Patronowi. Stając nad grobem profesora i patrząc na nagrobną płytę, szukam na niej miejsca dla słów wiersza Leopolda Staffa:

"Nie wabił mnie spiżowy pomnik,
Rozgłośne trąby, huczne brawa.
Zostanie po mnie pusty pokój,
I małomówna, cicha sława."

fragment przemówienia na nadaniu imienia DSK w Lublinie Prof. dr.hab.n.med. Andrzeja Papierkowskiego Kierownika Kliniki Gastroenterologii Dziecięcej AM w Lublinie.